In deze aflevering vertel ik meer over het "tam" maken van cavia's. Wat kun je van ze verwachten? Wat is er van invloed op hoe goed ze aan ons gewend raken? Hoe pak je een cavia makkelijk en met zo min mogelijk stress op? En wat kun je nog meer doen om je cavia's zich meer op hun gemak te laten voelen?
Videotekst:
Wat verstaan mensen precies onder het tam maken van cavia’s? De meesten verwachten dan dat een cavia niet vaak schrikt, zich weinig verstopt en rustig op schoot blijft zitten. Dan zijn ze blijkbaar “tam”. Heel veel cavia’s zullen nooit aan deze omschrijving of verwachting voldoen.
Cavia’s zijn namelijk van nature prooidieren, ofwel vluchtdieren. Dat wil zeggen dat ze door andere dieren opgegeten worden. Als vluchtdier is het niet erg handig om “tam” te zijn, want als je stil blijft zitten wanneer er iets op je afkomt is de kans groot dat je dat niet overleeft. Daarvoor is het juist belangrijk om op tijd weg te rennen. Die vluchtdrang is nog steeds sterk aanwezig bij onze huiscavia’s en moet zeker niet onderschat worden. De meeste dieren zullen zich na enige tijd steeds meer op hun gemak voelen in hun verblijf en zelfs naar je toe komen eten aan te pakken. Maar de kans is groot dat ze blijven wegrennen wanneer je ze op wilt pakken. Op een enkeling na natuurlijk.
Daarnaast zijn er een aantal belangrijke factoren van invloed op het “tam” maken van een cavia. Dat zijn met name het karakter, de leeftijd en ervaring die een dier heeft opgedaan, de huisvesting en de tijd die wij er als eigenaar in steken.
Het karakter van de cavia is een hele belangrijke en vaak sterk onderschatte factor. Sommige cavia’s zijn nou eenmaal minder bang aangelegd dan andere. En die cavia’s zullen dus ook makkelijker tam worden. Sommige dieren blijven schuw, ook al is er van kleins af aan veel tijd en energie in ze gestoken. En andersom kunnen dieren die nooit iets meegemaakt hebben nog heel tam worden. Het aanschaffen van jonge cavia’s is dus absoluut geen garantie om minder schuwe cavia’s te krijgen.
Neem onze Kiki. Deze dame werd op driejarige leeftijd afgestaan wegens gebrek aan interesse van het gezin waar zij met haar vriendinnetje woonde. Er werd niet zoveel met haar gedaan. Kiki wende heel snel aan haar nieuwe omgeving en laat zich vanaf het moment dat ze bij ons is aaien in haar verblijf. Ze gaat ook mee op bezoeken naar verzorgingstehuizen en scholen, omdat haar open en nieuwsgierige karakter zich daar uitstekend voor leent.
De leeftijd van een cavia en de ervaringen die hij in zijn leven heeft opgedaan zijn ook van belang. Je kunt je voorstellen dat een cavia die van jongs af aan veel aandacht en positieve ervaringen met ons gehad heeft ook veel meer vertrouwen heeft in mensen dan een cavia die dat niet had. Maar dat wil dus niet zeggen dat volwassen dieren niet meer vertrouwd kunnen raken aan het contact met ons. Sterker nog, veel dieren worden makkelijker en rustiger naarmate ze ouder worden. Daarnaast hebben veel jonge cavia’s simpelweg geen zin om stil op schoot te zitten. Ze hebben veel energie en dan hebben ze leukere dingen te doen.
De huisvesting is ook van grote invloed op hoe makkelijk wij met cavia’s om kunnen gaan. Dieren in een kooi die in een huiskamer staat en daarmee middenin de bedrijvigheid zullen veel meemaken en dus ook aardig wat gewend zijn. Het is ook vrij eenvoudig om ze uit een binnenkooi te halen. Cavia’s die een heerlijk ruim buitenverblijf hebben zullen over het algemeen een wat rustigere plek hebben en minder makkelijk op te pakken zijn. Zie ze eerst maar eens zonder veel stress te vangen.
Ten slotte raakt een cavia vanzelfsprekend minder gewend aan mensenhanden als we zelden in hun nabijheid zijn of ze aaien en op schoot nemen. Het vergt dus ook onze toewijding. Tenminste, als je van je cavia’s verwacht dat ze het leuk gaan vinden op schoot.
Hoe maak je een cavia tam?
Tam maken vind ik eigenlijk best raar klinken. Misschien is het beter om te vragen hoe je cavia’s kunt socialiseren. Dat betekent dat je wilt dat ze zich op hun gemak gaan voelen in bepaalde situaties, dat ze hieraan gewend raken. Bijvoorbeeld aaien of op schoot zitten. Hierbij is geduld ook weer belangrijk. Verwacht niet dat cavia’s binnen een week gesocialiseerd zijn. En ja, die verwachting blijken veel caviabaasjes te hebben. Hoewel sommige cavia’s dat misschien wel zijn, kan het bij andere dieren misschien wel maanden of langer duren voordat ze vertrouwd zijn aan onze aanwezigheid. Het is belangrijk dat je je dieren positieve ervaringen geeft, zodat ze de situatie prettig gaan vinden. Dat doe je in het begin simpelweg door eten in de kooi te leggen en een afstandje te nemen. Je zult zien dat ze al vrij snel komen eten.
Als dat goed gaat kun je de afstand verkleinen en je handen wat langer in de kooi houden. En uiteindelijk mag je ze misschien zelfs aaien. Al gaan sommige dieren dat nooit fijn vinden.
Het oppakken vinden veel cavia’s stressvol. Geen wonder, als je even terugdenkt aan het feit dat het prooidieren zijn. Maar wanneer de kooi verschoond moet worden moeten ze echt even opgepakt worden. De meeste cavia’s zijn meestal best rustig als ze eenmaal uit de kooi genomen zijn en op schoot zitten. Wat belangrijk is, is dat je de cavia’s zelf zo rustig mogelijk uit de kooi haalt. Ga er niet op jagen, maar zet de huisjes en tunneltjes even opzij en drijf ze met je hand rustig naar een hoekje. Daar kan je ze vaak zonder al teveel stress te veroorzaken oppakken. Als je ze eenmaal hebt houd je ze goed, maar niet hardhandig, vast. Zo worden ze ook het snelst rustig als ze het spannend vinden. Je kunt ook gebruik maken van speciale theemutsen en knuffelzakken voor cavia's. Hierin voelen ze zich veilig en zo is de ervaring van op schoot zitten dus een stuk prettiger.
Wat kan je nog doen om je cavia’s zich meer op hun gemak te laten voelen?
Zorg voor prettige ervaringen. Wil je dat je cavia’s zich prettiger voelen op schoot of als ze jou zien? Blijf dan altijd geduldig en rustig en nog mooier: koop ze om met eten want eten is heilig voor ze. Daar kan je gebruik van maken door ze regelmatig wat uit je hand aan te bieden. Heb hierbij geduld en blijf het proberen, ook al durven ze in het begin misschien nog niet. Je zult zien dat ze steeds sneller komen kijken wat daar voor lekkers te halen valt.
Ook kan je werken aan hun stressbestendigheid: varieer de inrichting van de kooi regelmatig, laat ze eens in een rennetje lopen of in de zomer op het gras. Hierdoor leren ze om te gaan met stress en stimuleer je ze om te gaan onderzoeken. Overdrijf hierbij niet, zeker als je ziet dat je cavia’s het spannend vinden.
Verder kun je kijken naar de schuilmogelijkheden van je cavia’s. Verstoppen is voor cavia’s heel normaal gedrag. Het is dus fijn als ze schuilmogelijkheden hebben in de kooi. Zitten ze echter bijna de hele dag in het huisje? Dan kan je er ook voor kiezen om een model te nemen wat opener is (zoals een boomstamtunnel). Zorg dat de kooi op een rustige plek staat, maar niet weg van alle bedrijvigheid. Zo krijgen ze wat mee van geluiden, bewegingen, etc.
En wat nou als je cavia’s toch niet zo tam worden als je had gehoopt?
Misschien heb je er alles aan gedaan en ondanks alle tijd en moeite blijven je cavia’s schuw. Schuw is een relatief begrip en de verwachting die je hebt van je cavia’s zijn hierin heel belangrijk. Verwacht je dat je naar je toe komen als je ze uit de kooi wilt pakken? Die kans is gewoon niet groot. Verwacht je dat je cavia’s met een week niet meer voor je wegrennen? Dat kan je niet van ze verwachten. Misschien blijven ze altijd wel wat schuwer dan je had gewild. Dat is dan hoe ze zijn. Zij hebben een eigen karakter en dat heb je te respecteren. Houd daar rekening mee en accepteer het als ze anders blijken te zijn dan verwacht. Want is het nou echt het belangrijkste dat ze hoe dan ook tam worden?
Het is voor je cavia’s belangrijk dat ze zich op hun gemak voelen, dat ze zich prettig voelen. Daarvoor hoeven ze helemaal niet “tam” te zijn. Als ze een grote ren in de tuin hebben en daar lekker rond kunnen scharrelen of gewoon een fijne kooi hebben zijn ze waarschijnlijk hartstikke gelukkig. En dat is toch het beste dat je je cavia’s als baasje kunt bieden?
